Nederlandse componisten zijn over het algemeen niet heel bekend bij het grote publiek. Hun muziek wordt helaas maar zelden uitgevoerd in concertzalen en hun namen zijn grotendeels onbekend bij de meeste mensen. Misschien heb je wel eens gehoord van de zogenaamde Nederlandse School, een groep componisten uit de 14e tot de 16e eeuw, bekend om hun complexe meerstemmige muziek, zoals Josquin des Prez en Johannes Ockeghem. Echter, bij nader onderzoek blijkt dat veel van deze componisten eigenlijk van Belgische afkomst waren, wat een pijnlijke ontdekking is, aangezien Nederland daardoor een groot deel van zijn muzikale geschiedenis lijkt te zijn kwijtgeraakt. Maar laat dit je niet ontmoedigen, er is nog steeds veel prachtige muziek van Nederlandse componisten die het beluisteren meer dan waard is. Hier is een lijst met de top 10 van Nederlandse muziekstukken die je moet beluisteren.

-Jan Pieterszoon Sweelinck-

Jan Pieterszoon Sweelinck was een trotse vertegenwoordiger van de Nederlandse muziekwereld. Hij genoot tijdens zijn leven grote bekendheid, vooral als organist en componist. Zijn virtuoze spel en improvisaties leverden hem de bijnaam Orpheus van Amsterdam op. Hoewel hij nu niet meer zo populair is, werden veel straten en zelfs het Conservatorium van Amsterdam naar hem vernoemd als eerbetoon aan zijn bijdrage aan de muziek. Sweelinck was een pionier in het Fantasia-genre en heeft een grote rol gespeeld in de ontwikkeling van de fuga, een muziekvorm die nog steeds veel wordt gebruikt. Zijn invloed reikte verder dan zijn eigen tijd, aangezien hij als pedagoog talloze leerlingen heeft beïnvloed, waaronder bekende Duitse Barok-componisten zoals J.S. Bach. Zijn naam en muzikale erfenis blijven voortleven in de geschiedenis van de muziek.

-Louis Andriessen-

Louis Andriessen, een prominente telg uit het gerenommeerde muzikale geslacht Andriessen, speelde een cruciale rol in het bevorderen van hedendaagse klassieke muziek in de concertzaal gedurende de jaren zestig van de vorige eeuw als lid van De Notenkrakers. Zijn eigen composities droegen zeker bij aan deze beweging. Wat Andriessens stijl zo uniek maakt, zijn de diverse invloeden die erin terug te vinden zijn, waaronder elementen uit rock, minimal music en de muziek van Igor Stravinsky. Hieruit vormde hij zijn eigen herkenbare taal, getuige werken als De Materie, De Staat en de operas Reconstructie en Writing to Vermeer. Deze composities hebben hem een naam opgeleverd die zowel in de Verenigde Staten als in Nederland nog steeds zeer erkend is.

-Graaf Unico Wilhelm van Wassenaer Obdam-

Toen Igor Stravinsky de Pulcinella Suite componeerde, dacht hij dat deze gebaseerd was op muziek van Pergolesi. Later bleek dat dit niet helemaal juist was. De muziek was niet alleen van Italiaanse, maar ook deels van Nederlandse origine. Een deel ervan bleek afkomstig te zijn uit de zes Concerti Armonici voor strijkers, gecomponeerd door de Nederlandse Graaf Unico Wilhelm van Wassenaer Obdam. Het is een mysterie waar deze adellijke amateurcomponist de tijd vandaan haalde om te componeren, gezien zijn functies als gezant van Frankrijk en zijn werk voor de Staten-Generaal en de VOC. Dit leidde tot enige verwarring, want een belangrijke graaf wilde natuurlijk niet bekend staan als een onbetekenende musicus. Daarom bleven de zes concerti anoniem.

-Willem Jeths-

Willem Jeths heeft een eigen en toegankelijke compositiestijl ontwikkeld, los van de sterk gemarkeerde muzikale stijlen van zijn voorgangers. Zijn muziek groeit op een organische manier en heeft het vermogen zowel traditionele als onorthodoxe instrumenten, zoals water en glas, te transformeren tot complexe en levendige klanken. Ondanks deze vernieuwende benadering blijft Jeths muziek altijd begrijpelijk, mogelijk beïnvloed door zijn docent Tristan Keuris, een toondichter die helaas tegenwoordig wat in de vergetelheid is geraakt. Jeths composities hebben een blijvende impact en bevatten expressieve melodieën in een breed kleurenpalet. Soms lijkt het zelfs alsof invloeden van Mahler of Richard Strauss te herkennen zijn. Deze unieke benadering leverde hem terecht de titel Componist des Vaderlands op van 2014 tot 2016.

-Johan Wagenaar-

Johan Wagenaar was een prominente persoonlijkheid in het Nederlandse muzikale landschap. Hij bekleedde verschillende belangrijke posities, zoals stadsorganist in de Domkerk van Utrecht, dirigent van meerdere orkesten en koren, directeur van het Koninklijk Conservatorium in Den Haag, en had daarnaast een reeks invloedrijke leerlingen onder zijn hoede. Zijn veelzijdigheid was opmerkelijk. De erfenis van Johan Wagenaar is te zien in zijn uitgebreide repertoire van vocale werken, waaronder enkele operas. Zijn symfonische muziek is eveneens bewonderenswaardig, waarbij zijn ouverture "De getemde Feeks" nog regelmatig wordt opgevoerd. Zijn muzikale stijl weerspiegelt duidelijk de late negentiende-eeuwse periode, gekenmerkt door vrolijkheid en levendigheid. Soms neigt het naar sentimentaliteit of pompeusheid, maar nooit wordt de grens van overdaad overschreden.

Met VandaagDirect hebben wij een lijst van tien Nederlandse componisten opgesteld.

-Henk Badings-

Henk Badings gedrag tijdens de oorlog is een complex onderwerp. Hoewel het moeilijk is om zijn houding volledig te beoordelen, was hij inderdaad lid van de Nazistische Kultuurkamer. Opmerkelijk genoeg redde hij zijn Joodse collega Sem Dresden tijdens deze periode. Van oorsprong een mijnbouwkundige, leerde Badings zichzelf componeren met enkele lessen van Willem Pijper. Toen hij zich in de jaren dertig volledig op muziek richtte, boekte hij snel vooruitgang. Hij ontving opdrachten uit heel Europa en meerdere uitgevers toonden interesse in zijn werk.
Tijdens de bezetting van Nederland in de Tweede Wereldoorlog zette Badings zijn muzikale activiteiten voort, ook voor de Duitse bezetter. Na de oorlog werd hij voor twee jaar verbannen. Eenmaal terug in Nederland herstelde Badings zich en begon te experimenteren met elektronische muziek. Hij bekleedde diverse muzikale functies aan verschillende universiteiten.


-Henriëtte Bosmans-

Henriëtte Bosmans was een opmerkelijke figuur in de Nederlandse muziekwereld, vooral omdat ze een van de weinige vrouwen was die van muziek haar carrière kon maken. En wat voor een carrière! Ze was niet alleen een succesvolle pianiste, maar haar composities klonken ook op grote Nederlandse podia. Haar muzikale reis begon in de romantische traditie, met warme en gepassioneerde klanken. Later evolueerde ze tot een moderne componiste die nieuwe en gedurfde technieken niet schuwde. Deze ontwikkeling leidde ertoe dat haar muziek tijdens de Tweede Wereldoorlog werd verboden door de nazis, en als halfjoodse mocht ze zelfs niet meer optreden.
Na de oorlog haalde Bosmans echter de verloren tijd in. Ze bleef onvermoeibaar componeren en bleef actief betrokken bij de Nederlandse muziekwereld tot aan het einde van haar leven. Haar veerkracht en doorzettingsvermogen maakten haar tot een unieke en bewonderenswaardige vrouw in de muzikale geschiedenis van Nederland.


-Alphons Diepenbrock-

Nederland kent een opmerkelijke traditie van amateurcomponisten, en Alphons Diepenbrock was daar een prominent voorbeeld van. Hoewel hij een docent klassieke talen was, heeft Diepenbrock een indrukwekkend oeuvre opgebouwd en wijdde hij zich na verloop van tijd vrijwel volledig aan het componeren, ondanks het ontbreken van een formele muziekopleiding. Zijn muzikale stijl is opvallend, waarbij Diepenbrock Gregoriaanse gezangen en muziek van Palestrina samensmolt met de weelderige laat-romantische klanken geïnspireerd door Richard Wagner, Gustav Mahler en Richard Strauss. Bovendien had hij de gelegenheid om af en toe te dirigeren bij het destijds nog relatief jonge Concertgebouworkest, wat aantoont dat hij meer was dan alleen een amateurmusicus.


-Matthijs Vermeulen-

Ondanks de wens van zijn vader om smid te worden, ambieerde Matthijs Vermeulen een carrière als componist. Hij bezat aanzienlijk talent als toondichter, maar verwierf vooral bekendheid als gevreesd muziekcriticus voor De Telegraaf. Dit had echter een nadelig effect op zijn reputatie als componist. Verscheidene dirigenten, waaronder de invloedrijke Willem Mengelberg van het Concertgebouworkest, weigerden herhaaldelijk zijn werken uit te voeren, waarschijnlijk als reactie op Vermeulens scherpe recensies. Zijn muzikale carrière leed hier ernstig onder.
In latere jaren bleef zijn muziek grotendeels onopgemerkt en werd weinig uitgevoerd. Hoewel enkele van zijn symfonieën postuum werden opgevoerd, bleven echte roem en erkenning lange tijd uit voor Vermeulen.


-Julius Röntgen-

Hoewel Julius Röntgen geboren werd in Duitsland als kind van twee Nederlandse musici, kunnen we hem beschouwen als een belangrijke figuur in het Nederlandse muzikale landschap. Op zijn drieëntwintigste vestigde hij zich in Amsterdam, waar hij al snel indruk maakte en een stempel drukte op de muziekgemeenschap. Hij vervulde verschillende belangrijke rollen, waaronder dirigent, docent en later zelfs directeur van het Amsterdamsch Conservatorium.
Tijdens zijn tijd in Amsterdam kwam Röntgen in contact met vooraanstaande persoonlijkheden in de muziekwereld, zoals Johannes Brahms en Edvard Grieg. Zijn compositorisch werk omvat zowel traditionele werken als meer volkse muziek, zoals de Oud-Hollandsche Boerenliedjes en Contradansen. Dit diversiteit in zijn composities getuigt van zijn veelzijdigheid als componist en zijn integratie in de Nederlandse muziekcultuur.

-Eervolle nummer elf: Josina van Boetzelaer-

Josina van Boetzelaer, net als Unico van Wassenaer, was een adellijke amateurcomponist. Echter, Josina bleef grotendeels anoniem als componist vanwege de sociale normen van die tijd die van adellijke vrouwen niet verwachtten dat ze componeerden. Ze diende als hofdame van Anna van Hannover, de vrouw van Willem IV, wat haar verdere ontwikkeling als componist belemmerde.
Ondanks deze beperkingen moet Josina van Boetzelaer uitzonderlijk getalenteerd zijn geweest, aangezien haar leraar zeer onder de indruk was van haar muzikale vaardigheden. Een librettist integreerde zelfs enkele van Josinas arias in een opera. Desondanks bleef de erkenning als componist uit, en hoewel sommige van haar werken werden gepubliceerd onder het pseudoniem Barones nomen nescio (Latijn voor Barones wiens naam ik niet weet), zijn de meeste van haar composities verloren gegaan. Zelfs vandaag lijdt deze adellijke dame onder haar vergetelheid, aangezien haar muziek nooit is opgenomen of uitgebreider bekend is gemaakt.